"Ik kom uit de kast: taboe rond rouwen doorbreken..."

We willen het taboe dat nu rond rouwen bestaat, doorbreken. Rouwende mensen worden vaak vermeden omdat hun omgeving bang is om erover te praten, bang omdat ze niet weten wat ze moeten zeggen, bang dat de ander begint te huilen... Soms weet de omgeving niet dat het echt om een rouwproces gaat... 

Een taboe is iets dat wordt beschouwd als ongepast om te gebruiken, te doen of over te spreken. Bij het woordje 'rouwen' denken we dan vooral aan iets waarover we niet mogen spreken, vooral omdat we niet weten wat we moeten zeggen en wat het bij de ander zal veroorzaken.

We merken dat zich heel dikwijls hetzelfde scenario afspeelt. Er zijn veel mensen aanwezig bij een afscheidsdienst. Of iemand maakt iets mee, en er staan mensen klaar om te helpen. De rouwende mens voelt zich door velen gedragen en gesteund om de eerste moeilijke tijd van verlies door te geraken.

Daarna begint soms een lang rouwproces terwijl niemand uit de omgeving nog durft te vragen of het wel gaat. 

Bij het overlijden van iemand, houden mensen de eerste maanden nog vaak rekening met de rouwende naaste. Bij andere rouwprocessen wordt er vaker gewoon overheen gewalst. Het lijkt niet 'normaal' dat iemand vijf maanden of vijf jaar na een scheiding nog rouwt of tien jaar na een ontslag nog aan zijn vorige job denkt...

Toch blijft het een feit dat een overgrote meerderheid van mensen die in een rouwproces zitten zich emotioneel verwaarloosd voelt. 

Ook op het werk moet men vooruit: het leven gaat immers verder. Daar wordt er al zeker niet over gesproken...

De rouwende persoon durft zelf ook niet altijd te spreken over zijn verlies. Immers, niemand begint er over te praten en dus weet men niet of het wel kan om er zelf over te praten. Sommigen schamen zich om de tranen of emoties die er dan zouden komen. Dus... iedereen zwijgt erover...

Het taboe is breder dan rouw: alle psychische aandoeningen worden in de taboesfeer geduwd. Verschillende instanties brengen het probleem regelmatig in de kijker. Dan denk ik aan de Christelijke Mutualiteit die 'het oprechte vraagteken' introduceert en mensen wil aansporen om de oprechte vraag te stellen: 'Hoe gaat het met jou?'. Met de Rode Neuzen-actie wil men psychische problemen aan de kaak stellen. Diensten als Tele-onthaal, willen mensen de kans geven om anoniem te kunnen praten. Want in de 'gewone' wereld is er een taboe om openlijk te zeggen hoe je je voelt...

Tips om het taboe te doorbreken:

• Laat de rouwende weten dat je er bent. En wees dan ook 'aanwezig', met al je aandacht. Heb geduld. Eindeloos geduld. Laat onverwacht van je horen. Zet gewoon een stoel naast iemand en ga zitten...
• Geef geen oordeel. Niet over het gebeurde, niet over hoe de rouwende persoon zich zou moeten voelen. 
• Bied steun met praktische dingen. Het zijn de kleine dingen die het hem doen. Een zakje pistolets 's morgens aan je deur vinden, een kom soep krijgen. Een sms-je. Weten dat iemand een kaarsje voor jou doet branden. Denk aan bijzondere dagen van de rouwende. (Sterfdatum, geboortedatum, huwelijksverjaardag, datum van het gebeurde...)
• Geef de andere de ruimte om te rouwen. Vraag wat hij nodig heeft. En luister. Bied steun en bevestiging.
• Durf empathie en medeleven te tonen. Durf af te stemmen op de andere. Word niet boos als mensen oprecht delen hoe het met hen gaat.
• Praten is goed. Niet praten is ook goed. Luisteren is nog beter. 
• Toon oprechte aandacht voor het verlies. Praat erover met de rouwende. Praat over het verlies en durf het benoemen. Zeg niet dat jij begrijpt hoe de ander zich voelt. Want waarschijnlijk begrijpt niemand dat. Je kan alleen proberen aandacht en empathie te tonen.
• Deel je eigen oprechte emoties. Durf te benoemen hoe jij je voelt. Dan kan de andere ook gemakkelijker zijn emoties uiten.
• Blijf interesse tonen over het verlies. Denk nooit - en zeg het al helemaal niet - dat rouwen ‘lang genoeg heeft geduurd’.